Patricia – Peter Terrin (Marloes)

Wat als je vlucht..?

Wetend dat ik dit boek met elk woord tekort doe, probeer ik toch een recensie te maken die een snipper van Patricia is.
‘Ik trok de deur van het huis dicht.’ In alle ogenschijnlijke rust verlaat Astrid haar huis. Ogenschijnlijk, want van binnen is alles anders. Nadat ze haar telefoon in het bad heeft laten vallen, raakt ze de weg kwijt. Ze laat zoontje Louis achter, verzaakt man David te berichten en verdwijnt van de een op de andere dag uit de wereld van haar gezin. Peter Terrin volgt deze verwarde vrouw in Patricia. Een bijzonder spel met de (on)betrouwbaarheid van een ik-perspectief maakt deze roman tot een prachtig staaltje literatuur.

‘Het was alsof de lichten op me gewacht hadden, wat langer op groen waren blijven staan, de poort voor mij hadden opengehouden. Ze hadden gezien wat er gebeurd was en gaven mij gelijk.’ Middels beeldende beschrijvingen loodst Astrid de lezer door haar ietwat verwarde wereld. Ze laat haar telefoon midden in een werkgesprek vallen en vanaf dat moment staat haar wereld op de kop. Min of meer zonder nadenken stapt ze in haar auto en vertrekt. Ze rijdt lange tijd rond en keert niet meer terug in het huis van David en Louis. Vanaf een afstandje bekijkt ze hoe een andere vrouw het huis van haar man en zoon binnengaat en hoe David een ritje langs twee ziekenhuizen maalt. Ze zoekt onderkomen bij oud-vriendin Kristien, ‘Je hebt me op een bepaalde manier medeplichtig gemaakt, zei Kristien. Besef je dat?’, bezoekt het jubileum van haar werkgever en heeft een geweldige tijd met de jonge Roman. Toch knaagt er iets; haar eigen gezin.

Bijzonder opvallend binnen deze roman is het spel met het perspectief. Terrin kiest voor zijn personage het ik-perspectief en creëert daarmee een prachtige kans: manipulatie door de (on)betrouwbaarheid van zijn personage. Als lezer krijg je slechts één blik op de wereld: de blik van Astrid. Je krijgt meningen over andere personages of gebeurtenissen op een presenteerblaadje opgediend en kunt slecht inschatten of dit een reëel beeld is. En daar ligt direct de kracht. Astrid straalt eerlijkheid uit, wat maakt dat je haar gelooft en met haar mee kunt leven. Toch verwart ze je ook: waarom gaat ze zomaar weg? Wat is de exacte relatie tussen haar en David? Waarom heeft ze de blik op de wereld die ze lijkt te hebben?

Ook de opbouw van de roman draagt in grote mate bij aan het succes. Zelden zag ik een roman met zo’n ijzersterke opbouw. Terrin heeft het verhaal van Astrid, de dingen die ze op haar reis meemaakt en haar samenspel met onder andere David geweldig gecomponeerd. Elke gebeurtenis, klein of groot, valt na het lezen van de roman langzaam op zijn plek, als puzzelstukjes van een goed doordachte en zeer complexe puzzel. Terwijl je tijdens het verhaal sommige details niet als essentieel beschouwt, blijken deze na de slotregels van levensbelang. Het veroorzaakt een na-ijleffect dat enorm bevredigt.
Bovendien gaat veel aandacht uit naar de manier waarop Astrid voorstellingen heeft van het heden. Terwijl zij vanuit de auto kijkt naar haar eigen huis, stelt ze zich voor hoe David ongerust wordt en de politie vraagt om hulp of hoe iedereen haar bezorgde mailtjes stuurt. Ook dit draagt bij aan het succes: het lijkt een geheel logische gedachtegang van Astrid, maar roept ook vragen op: waarom gebeurt er niet wat zij dacht dat er zou gebeuren?
Tijdens het lezen roept de roman op allerlei plekken van dat soort vragen op en lange tijd houdt Terrin de antwoorden op die vragen verborgen. Enerzijds verlang je als lezer enorm naar de oplossingen, anderzijds is de fase van verwarring zeer prettig: ergens voor eenieder herkenbaar.

Patricia is wellicht een van de sterkste literaire verhalen die ik de afgelopen tijd heb gelezen. De opzet van het verhaal, in combinatie met het perfect uitgewerkte perspectief maken dat de roman je niet meer loslaat; simpelweg alles klopt.