Het overgebleven kind – Rhiannon Navin (Valérie)

Op een doordeweekse dag dringt een jongen van negentien jaar basisschool Mc Kinley binnen en schiet er lukraak vijftien kinderen en leerkrachten neer. Zach en de kinderen van zijn klas verstoppen zich samen met hun juf in een kast en ontsnappen zo ternauwernood aan de schutter. De paniek en chaos is enorm!
De kinderen die niet gewond zijn, worden opgevangen in een kerk in de buurt en het duurt niet lang voor de eerste doodongeruste ouders aankomen om hun kinderen te zoeken.
Ook Zach is opgelucht als mama hem komt halen, maar waar is zijn broer Andy gebleven? Andy is niet in de kerk dus mama haast zich met Zach naar het ziekenhuis terwijl papa op school blijft om te wachten op nieuws. Uiteindelijk is het papa die het vreselijke nieuws brengt: Andy is één van de dodelijke slachtoffers.
Terwijl de mama van Zach volledig instort, probeert Zach zich sterk te houden zoals zijn papa hem gevraagd heeft, maar dat is helemaal niet zo eenvoudig. Plots is zijn pyjama ’s nachts vaak nat en zijn er die steeds terugkerende nachtmerries waarin  hij in de kast zit en geweerschoten en gegil hoort…
Zach vindt troost in de kleerkast van Andy, die groot en ruim is. Hij heeft zo veel vragen over doodgaan, maar mama en papa hebben bijna nooit tijd voor hem. In de kast praat hij met Andy en leest hem voor uit de boeken van De magische boomhut.
Maar ondanks alle lieve dingen die iedereen over Andy zei op de begrafenis, was hij eigenlijk helemaal geen lieve grote broer. Hij wou niet met Zach spelen, zei altijd lelijke dingen tegen hem en maakte constant ruzie met mama en papa.
Was het verkeerd om Andy niet zo erg te missen? Misschien kwam het omdat Andy ODD had… Gaandeweg beseft Zach dat Andy zich misschien niet altijd zo goed begrepen voelde en dat hij misschien daarom zo snel boos werd en vaak ruzie had met mama en papa.
Maar hoe kan hij mama en papa weer gelukkig maken?

Het overgebleven kind is een prachtig boek over verlies en rouw.
Een kind verliezen is het ergste wat je als ouder kan overkomen. De belangrijkste reden om te leven wordt je ruw ontnomen. Maar ook voor het kind dat achter blijft, verandert alles drastisch.
Zach, het jongste kind uit het gezin, geeft zijn versie van de feiten. Het boek is volledig vanuit zijn perspectief geschreven, het perspectief van een jongetje van zes. We verplaatsen ons in zijn gevoelens, gedachten en de vele vragen die hij zich stelt. Zach zijn visie op de dood is nog niet hetzelfde als die van een volwassene maar hij beseft wel al dat de dood van Andy onherroepelijk en definitief is.
Volwassenen zijn vaak veel te druk bezig met zichzelf en met ‘volwassen zijn’, waardoor ze vergeten dat kinderen veel meer begrijpen en opnemen van wat er rondom hen gebeurt dan ze denken. In dit boek is het Zach die zijn ouders leert hoe ze met hun verdriet moeten omgaan in plaats van omgekeerd. Vele ouders zullen versteld staan hoeveel ze kunnen leren van hun kinderen op het vlak van omgaan met gevoelens en emoties uiten.
Dit komt op een fantastische manier naar voor als Zach gevoelspapieren schildert. Omdat zijn hoofd op een bepaald moment zo vol zit met allerlei gevoelens dat hij ze niet meer uit elkaar kan houden, geeft hij elke emotie een kleur die hij op een vel papier schildert om er naar te kijken als hij het moeilijk heeft.
Initieel is het de papa van Zach die zegt dat hij en Zach zich sterk moeten houden voor mama waardoor hij lang probeert om niet te huilen terwijl het belangrijk is om deze gevoelens net wel toe te laten. Deze reactie is echter niet vreemd omdat mannen en vrouwen op een andere manieren rouwen. Terwijl vrouwen meestal erg emotioneel zijn en veel willen praten, willen mannen zich sterk houden voor hun vrouw en de praktische zaken voor hun rekening nemen. Mannen storten zich eerder op hun werk of hobby’s terwijl hun partner net wil dat ze er voor hen zijn. De manieren van verwerken botsen, er ontstaan ruzies en als beide ouders er niet in slagen elkaar te begrijpen of tegemoet te komen dan gaan ze vaak uit elkaar. Ook hier gaan de ouders van Zach bijna uit elkaar omdat ze heel anders met het verlies van Andy omgaan. Toch zijn hun reacties perfect te plaatsen als normale rouwreacties. De mama van Zach is erg emotioneel, huilt en slaapt veel, heeft weinig geduld met Zach en wordt snel boos op hem. Ze is ook erg boos op de ouders van de schutter en zoekt naar een schuldige, een zondebok. Haar man sluit zich op in zijn werkkamer, stort zich op zijn werk en heeft er moeite mee om zijn gevoelens te uiten. Zach zelf zit tussen twee vuren en worstelt eveneens met zijn gevoelens. Hij heeft nachtmerries, plast plots weer in bed en kan enorme woede-uitbarstingen krijgen. Ook dat zijn voor een kind geen abnormale reacties. Er is geen juiste manier van rouwen, het belangrijkste is dat je elkaar erin respecteert en steunt maar ook op tijd hulp zoekt als je er in dreigt te verdrinken.

De heerlijk onschuldige, dappere en lieve Zach deed me meermaals aan mijn eigen dochter van zes denken en ondertussen een traantje wegpinken. Rhiannon Navin heeft een prachtige debuutroman geschreven! Ik ben erg benieuwd naar nieuwe werken van haar hand.