Het beste voor iedereen – Erik Rozing (Marloes)
Ik wil je laten gaan
In 2014 maakte Kim Faber de film Laat me gaan over een jonge vrouw die verkoos het leven te verlaten. Geïnspireerd door de documentaire schreef Erik Rozing Het beste voor iedereen. Opnieuw, na De psychiater en het meisje, schetst hij het verhaal van een psychiater en een jonge vrouw. Deze keer zijn het Erik Rozing en Stella. Zij vormen de spil in de indrukwekkende roman.
Het beste voor iedereen is opgedeeld in drie delen: begin, het eerste begin, het laatste begin; alle gaand over de laatste weken van Stella. Stella heeft borderline en besluit na jaren vol therapie en zelfmoordpogingen dat ze klaar is met haar leven. Ze besluit te sterven en sluit zich aan bij Einder. De laatste weken van haar leven brengt ze door met studente Milou die een documentaire over Stella maakt. Milou zal in beeld brengen waarom Stella wil sterven. Ze duikt in Stella’s verleden, waarbij ze haar eigen leven niet ongeroerd kan laten: ‘Ons doel is om voor het eerst in beeld te brengen hoe mensen als jij, met ondraaglijk psychisch lijden, gebruik kunnen maken van hun zelfbeschikkingsrecht. Het recht om op een waardige manier afscheid te nemen van het leven. Een humaan levenseinde.’
De constructie van Het beste voor iedereen is veelbelovend. Na een schokkende start, waarin psychiater Erik Rozing aanklopt bij Stella, in de hoop haar te redden, word je als lezer teruggekaatst naar de 14 dagen voor de bewuste dag. Zonder dat je precies weet wat er aan de hand is, maak je kennis met de bijzondere Stella en moet je eerst alle 14 dagen door, voor je opnieuw bij het moment met Erik aankomt. Deze constructieve indeling blijkt een schot in de roos: als lezer moet je wachten op het langverwachte antwoord, en word je geconfronteerd met bijzondere personages.
Die personages blijken zorgvuldig opgezet. Zowel Stella als Milou wordt uitermate goed uitgediept en al snel zijn ze, ondanks hun bijzondere gedachtegangen en traumatische levens, open boeken. Als lezer voel je met beide dames mee en ontwikkel je een bijzonder soort empathie voor ze: je gaat ze begrijpen, ondanks het feit dat ze misschien onbegrijpelijke keuzes maken. Stella, die in haar hele leven meer ziekenhuizen en psychiaters heeft gezien dan wie dan ook, ontpopt zich vrijwel ongemerkt tot de psychiater van Milou, die – op haar beurt – haar jeugd langzaam ensceneert.
Wellicht is de meest bijzondere rol weggelegd voor Erik Rozing. De psychiater in het verhaal, die ook de link met het eerdere De psychiater en het meisje lijkt te zijn, vertolkt zowel de rol van psychiater die worstelt met het feit dat hij Stella niet heeft kunnen redden als een schrijver in de dop. Openlijk spreekt hij over het schrijven van verhalen, het aanleveren van eerste manuscripten en het verbeteren van eerste schrijfsels. Juist door die laatste rol toe te voegen aan het takenpakket van Erik Rozing doet Rozing vermoeden dat Erik Rozing stukjes van Rozing zelf bevat, ondanks het nawoord waarin Rozing vertelt dat de roman fictie betreft. Met personage Erik legt Rozing dank ook een zeer goed gevonden brug tussen het fictieve verhaal en de werkelijke wereld.
Een sterk plot neemt de lezer van het begin tot het einde mee in de lijdensweg van Stella, en ook van Milou. Langzaam ontvouwt de geschiedenis van beide dames zich en worden traumatische levens zichtbaar. De hoeveelheid traumatische gebeurtenissen in het verleden van Stella lijkt wat te veel van het ‘goede’ te zijn, maar doet de roman niet echt pijn. Op het moment dat het verhaal zijn climax nadert, en de personages al hun problemen op tafel leggen, ben je als lezer zó één met de dames dat elk verhaal binnenkomt als een steek in je hart. Een slotconstructie, waarbij familieleden en bekenden van Stella steeds actiever rollen vertolken, versterkt deze messteken.
Rozing schrijft met Het beste voor iedereen een prachtige roman. Het getuigt van respect voor Stella en mensen in haar situatie, bevat een uitgebalanceerde en tevens geslaagde combinatie van humor en ernst en getuigt van durf. Durft een moeilijk en dikwijls pijnlijk thema aan de kaak te stellen. Missie geslaagd.
