Bloed en beenderen – Tomi Adeyemi (Marloes)

Plicht boven eigenbelang

‘Hoewel je alleen in het rijk van de fantasie op enorme lionaires kunt rijden of magische rituelen kunt uitvoeren, zijn alle pijn, angst, verdriet en rouw in dit boek wel degelijk echt.’ Het zijn de woorden van Tomi Adeyemi, na de slotzin van Bloed en beenderen. Geïnspireerd door de West-Afrikaanse mythologie en cultuur besloot ze de trilogie The Orïsha Legacy te schrijven, waar dit het eerste deel van is. De roman, vertaald door Angelique Verheijen, scoort geweldig en staat wat mij betreft hoog op ieders mustread-lijst.

Het verhaal start met een vertelling over de jonge Zélie. Ze wordt door Mama Agba gekozen om te vechten tegen Yemi. Ze vechten om, als divîners, opgewassen te zijn tegen de koninklijke macht. Ooit hadden zij – toen nog maji – veel macht en droegen ze magie bij zich. Echter, een aantal maji misbruikte de macht en dit zorgde ervoor dat het koninkrijk bang werd. Angst sloeg om in woede en werd haat. De maji verloren hun kracht en werden dinïver: ‘Hoewel jullie niet langer maji kunnen worden, bestaat de haat en het geweld tegen jullie nog steeds.’ Ze moeten hun leven vrezen voor het rijk. Zélie is niet van plan op te geven en trekt er samen met broer Tzain op uit. Zij zullen de magie en hun volk redden.

Terwijl de lezer het verhaal van Zélie en haar broer Tzain beetje voor beetje leert begrijpen, opent Adeyemi een tweede verhaallijn: die van Amari. Zij woont, als dochter van de koning, met haar broer Inan op het paleis wanneer divîner en vriendin Binta wordt vermoord. Amari kan niet anders dan tegen haar vader in opstand komen en vlucht het paleis uit. Al snel komt ze in aanraking met Zélie en haar broer. Terwijl ze zich aansluit bij het gezelschap, moet ze vluchten voor haar leven. Inan heeft van zijn vader de opdracht gekregen zijn zus terug te halen, voor het rijk. Plicht gaat boven eigenbelang en een derde verhaallijn start: die van Inan.

Bloed en beenderen wordt vanaf de eerste bladzijde gesierd door een prachtig staaltje actiespanning. Adeyemi laat haar personages, en daardoor ook haar lezers, van de ene bijzondere gebeurtenis in de andere duikelen, waarbij gevaar elk moment om de hoek ligt. Op die manier creëert ze een roman die in geen enkel opzicht saai lijkt te zijn. Dit komt mede door de rijkheid binnen het verhaal. De gekozen opzet (twee verhaallijnen, die zich langzaam uitbouwen tot drie) is op zichzelf niet uniek. Ook de keuze voor twee groeperingen (de dinîver en de koninklijke kant) is niet vernieuwend. Eenzelfde beeld zagen we bijvoorbeeld in Overstroomd van Eva Moraal. De uitwerking ervan is echter wel boeiend en bevat veel variatie. Mayedemi speelt met goed en kwaad, laat personages switchen tussen de twee kampen en voegt een dosis geweld en mythologie en magie toe. De manier waarop ze deze elementen uitwerkt, is vervolgens zeer bijzonder. De gruwelheden worden met veel aandacht en vol details beschreven, mythologie en de magie liggen niet dik bovenop het verhaal. Toch zijn ze continu aanwezig, waardoor ze niet weg te denken zijn uit het verhaal. Als lezer heb je regelmatig het idee dat je in een gewone wereld laveert, terwijl dit niet het geval is.

Achterliggende gedachtegangen in Bloed en beenderen zijn de machtsverhoudingen, onderdrukking en het geweld tegen andere groeperingen. Hoewel deze thematieken geënsceneerd zijn in een als middeleeuwse wereld vol bijzondere elementen weergeven fictieve wereld, raken ze de echte wereld op allerlei vlakken. Het is ook daarom dat de lezer met gepaste gruwel en vlagen van verdriet naar het verhaal kijkt: het verhaal beschermt de werkelijkheid, maar legt het tegelijkertijd bloot.

Adeyemi heeft veel aandacht geschonken aan de uitwerking van de psyche van Zélia, Amari en ook Inan. Hierdoor ontstaan drie zeer sterke persoonlijkheden die in alles leven ademen. Zij hebben, net als de echte mens, twijfels, dragen onzekerheden en moeten beslissingen nemen waarvan ze niet altijd weten of het de juiste zijn. Juist hierdoor komen ze dicht bij de lezer te staan en weten ze je te raken. Waar wellicht niet elke gebeurtenis rondom deze jongeren uniek is of wegblijft uit de hoek der clichématigheden, is het gehele plaatje kloppend. Je sluit de jongeren, wie ze ook zijn en hoe ze ook opgevoed zijn, in hun hart. Bloed en beenderen is een prachtige start van een veelbelovende serie.