Duizend papieren vogels – Victoria Udall (Marloes & Valérie)

Hoe ver kan papier buigen?

 Wie vooraf Duizend papieren vogels in handen krijgt, verwacht misschien een chicklit of een mooi liefdesverhaal. De voorkant oogt als een boek van die categorie. Echter, wie het boek openslaat, ziet al snel dat het boek op geen enkele wijze in die categorie te plaatsen is. Victoria Udall zet een uiterst bijzonder verhaal op in slechts iets meer dan 340 bladzijden. Hoog tijd om met elkaar in gesprek te gaan over dit bijzondere boek. Marloes en Valérie lazen het en spraken erover!

Udall vertelt het verhaal van onder andere Jonah. Jonah staat midden in het leven en probeert samen met zijn vrouw Audrey kinderen te krijgen wanneer zijn vrouw het leven laat. Jonah blijft achter in rouw. Was het een ongeluk of was het zelfmoord? Terwijl hij probeert op te krabbelen, zoekt hij rust in onder andere het park waar hij met Audrey vaak kwam. Daar ziet hij Chloe, het meisje dat uitblinkt in de origami. Ze ontmoeten elkaar en langzaam maar zeker starten ze een relatie. Chloe heeft echter een groot geheim voor Jonah. Ze wil absoluut niet dat Jonah bij haar thuis komt, want dan zal hij haar geheim misschien ontdekken.
De twee hoofdpersonages worden omringd door verschillende bijpersonages. Harry en Milly lopen rond in het park en ontmoeten zo af en toe de twee hoofdpersonen. Ook zij hebben een bijzondere kijk op de wereld. Kunnen zij het tweetal misschien verder helpen in het leven?

Marloes: Dit boek is geen makkelijk boek, hoor. Ik had dat al van mijn moeder gehoord, maar het blijkt ook wel echt zo te zijn. Wanneer je het leest moet je continu alert zijn op het feit dat de auteur zomaar kan wisselen van personage. Je kijkt mee met Chloe, met Milly, met Harry en met Jonah en dat wisselt de hele tijd. Een zeer sterke keuze van de schrijver overigens, want op die manier krijg je alle kanten van het verhaal mee. Je weet welk geheim Chloe bij zich draagt en je weet wat Harry wel weet en Jonah niet. Dat brengt een soort van smullen met zich mee. Hoe zag jij dit Valérie?

Valérie: Helemaal mee eens, Marloes! Het feit dat hetzelfde verhaal vanuit verschillende perspectieven verteld wordt, maakt dat je meer inzicht krijgt in het handelen, de gevoelens en de drijfveren van elk personage. Pas op het einde heb je alle puzzelstukjes in handen. Het verhaal overtreft meermaals je verwachtingen, want niets is wat het lijkt.

Bovendien zijn de personages heel goed weergeven. Wie een dierbare verloren heeft, herkent de stappen in het rouwproces die de personages doorlopen. Er komen verschillende facetten van rouwen aan bod en deze komen bij elk personage op een andere manier tot uiting: ongeloof, woede, agressie, schuldgevoel, verdoving, machteloosheid, slapeloosheid, overal en in alle dingen naar de overleden persoon op zoek gaan, depressie.

Marloes: Ik denk dat ook het spel met de tijd ervoor zorgde dat de roman bij vlagen wat lastig te lezen was. Zonder dat je het echt door hebt, schiet je heen en weer in de tijd, met de personages mee, en dat creëert kansen. Udall ontvouwt het verhaal langzaam, als een papieren vogel, waarbij ze elke keer een stukje van de geschiedenis meeneemt. Het is eigenlijk een beetje te vergelijken met de ingewikkelde vogels die Chloe maakt: elk stukje bevat een verhaal en alle stukjes samen zijn het hele verhaal. Udall doet dat in haar roman ook en vertelt elke keer een ander stukje van de vogel. Als lezer blijf je daardoor, vind ik, hongerig naar het verhaal.

 Valérie: ik vond de flashbacks niet lastig om te volgen maar ze vragen wél een sterk inlevingsvermogen in de personages en hun karakter. Udall heeft het inderdaad heel goed gezien om telkens maar tipjes van de sluier op te lichten waardoor je nog een tijdje op je honger blijft zitten. Telkens toen ik vond dat het verhaal iets te traag vorderde en mijn aandacht verslapte, kwam er een wending waardoor ik terug helemaal geboeid werd om verder te lezen.

 Marloes: Verder vond ik de prachtige zinnen in het boek ook heel sterk. Udall gebruikt heel veel beeldspraak, en dat maakt een boek voor mij heel veel waard: ‘De laatste bladzijde van een boek is een gewijde plek die zelfs minnaars respecteren’. Vooral de manier waarop de auteur de thematiek, je bent pas dood wanneer niemand je meer herinnert, uiteenzet vind ik heel sterk. De beschrijvingen zijn treffend en maakten dat ik het boek in één ruk uit wilde lezen en tegelijkertijd niet uit wilde hebben, omdat ik het dan los zou moeten laten: ‘Ze wilde zichzelf ontdoen van de blubber van seks en de stress van succes om een eenvoud te vinden die doordrong tot op het bot. Alles helder afgebakend; ze wilde de lucht zelf zijn.’ Hoe waardeerde jij dit, Valérie? En hoe vond je die thematiek?

 Valérie: ik moet bekennen dat ik in het begin de gekozen adjectieven een beetje overdreven tot zelfs cliché vond, maar naarmate ik verdiept raakte in het boek, vond ik ze steeds sterker en beter tot hun recht komen. Verder is de beeldspraak inderdaad prachtig! Ik had dezelfde passages als jij aangeduid in het boek, Marloes, omdat ik ze ook zo treffend vond! Deze vond ik ook nog het vermelden waard: ‘Ik wieg een stilte tussen mijn benen, zwanger van gevoelloosheid.’

Marloes: Ja, ik denk dat Duizend papieren vogels voor mij zo sterk is vanwege het ‘kleine’ verhaal over het universele thema dat veel mensen waarschijnlijk toch wel bezighoudt. Udall bespreekt het thema met zo verschrikkelijk veel respect, en tegelijkertijd met zoveel diepte, dat ik gedwongen werd er echt over na te denken. Bijvoorbeeld alle origamivogels van Chloe; elke keer blies ze de vogels nieuw leven in en creëerde ze een nieuwe versie van zichzelf. Het is een sterke en originele manier om een blik te werpen op de thematiek en het zet mij als lezer zeer zeker aan het denken.

 Valérie: Udall vertelt een verhaal over verlies, rouw en schuldgevoel maar door de kleinere verhaallijnen die erin verweven werden, wordt het geen klassieker. De dialogen zijn helder en af en toe ook een tikkeltje mysterieus. Het is een verhaal dat zeker nog een tijdje nazindert.

Marloes: Tot slot ben ik ook wel benieuwd naar je mening over de sfeerbeschrijvingen in het verhaal, Valérie. Ik vond zelf de manier waarop Royal Botanic Gardens, Kew in beeld brengt, heel mooi. Als lezer krijg je – volgens mij – helemaal een idee bij dit park, zonder dat je er echt bent geweest. Ik vond het ook versterkend voor het verhaal. Het is bijvoorbeeld de perfecte plaats voor Jonah om te rouwen en voor Chloe om vogels te vouwen. Ook Harry die in het park stukken in een boek schrijft, is juist zo sterk doordat het in zo’n park is. Door het alleen hier te laten zijn (en een paar keer in het huis van Jonah) blijft het verhaal ook mooi klein. Daardoor ligt de focus nog meer op wat er gebeurt en wat de thematiek is. Dat vind ik écht heel sterk in de roman.

Valérie: De Royal Botnic Gardens worden zo uitgebreid beschreven dat je er zo naartoe zou willen gaan om alle plaatsen uit het boek te bezoeken! Ook wie geen groene vingers heeft, wordt nieuwsgierig naar de planten en bloemen die zo uitgebreid en vol passie beschreven worden. Ik ben ook heel benieuwd of er echt herinneringsbankjes zijn in Kew Gardens. Eigenlijk verdient Victoria Udall met Duizend papieren vogels zo’n herinneringsbankje want het park speelt een hoofdrol in het verhaal en een mooiere vorm van reclame is er denk ik niet.

 Duizend papieren vogels is een roman die op allerlei manieren als speciaal aangemerkt kan worden. Het is daarmee zeker de moeite van het lezen waard!