Natalia – Roxanne Veletzos (Valérie)

Op een avond in 1941, terwijl de oorlog steeds dieper doorsijpelt in het Roemeense Boekarest, wordt de vooraanstaande joodse familie Goza opgepakt voor verhoor. Via de stoomketelruimte in de kelder weten ze te ontkomen uit hun flatgebouw en ze slaan op de vlucht. Hun enige kans om te overleven is echter de ergste beslissing die ze ooit moeten nemen: hun vierjarige dochter Natalia op straat achterlaten zodat ze kunnen onderduiken. Natalia wordt ondergebracht in een weeshuis en geadopteerd door Anton en Despina, een welgesteld koppel dat geen kinderen kan krijgen.

Aanvankelijk ondervinden ze weinig hinder van de oorlog maar wanneer generaal Antonescu afgezet wordt en koning Michael aan de macht komt, keert Roemenië zich openlijk tegen het Duitse regime. Hoewel de geallieerden vooruitgang boeken, wordt Boekarest een mikpunt voor bombardementen. Na de val van het Duitse Rijk wordt Roemenië overgenomen door het Rode Leger van de Sovjet-Unie. Koning Michael wordt afgezet, huizen worden geplunderd en honderden mensen verdwijnen zomaar of worden naar werkkampen in Siberië gestuurd. Terwijl de meeste Europese landen langzaam heropleven, wordt Roemenië afgeschermd van andere delen van Europa door het zogenaamde ‘Ijzeren Gordijn’.

Ook Anton en Despina ontsnappen niet aan de wreedheden van de Sovjets. Ze worden opgepakt door de geheime politie na een incident met een Sovjet-officier die Natalia’s nichtje lastig viel. Als bij wonder weet Victor, een oude vriend van de familie, hen vrij te krijgen, maar de gevolgen zijn zwaar. Anton kan geen werkvergunning meer krijgen, al hun bezittingen worden afgenomen en ze moeten een klein appartement delen met meerdere gezinnen. Als jaren later Victor plots opnieuw opduikt, krijgt Natalia’s leven weer wat kleur. Ze beginnen een geheime relatie maar houdt Victor echt van haar of is niets wat het lijkt?

Roxanne Veletzos beschrijft in Natalia met veel empathie de moeilijke situaties waarmee de personages te maken krijgen: de moed en het doorzettingsvermogen van Anton en Despina die er ondanks vele tegenslagen toch steeds het beste van blijven maken, zelfs nadat ze zo goed als alles kwijt raakten. En de grenzeloze liefde van het koppel voor hun adoptiedochter die ze koste wat kost in veiligheid wilden brengen.

Tot slot is er nog de verscheurdheid van Iosef en Zora, de biologische ouders van Natalia, die haar noodgedwongen moesten achterlaten en nadien alles in de strijd gooiden om haar terug te vinden.

Bij momenten vordert het verhaal een tikkeltje traag en lijken de losse puzzelstukjes moeilijk of niet helemaal in elkaar te passen. Er mist ook iets meer uitleg over de situatie tussen Roemenië en de Sovjet Unie tijdens en na de oorlog en wat het ‘Ijzeren Gordijn’ eigenlijk concreet inhield, maar dat neemt niet weg dat het een grotendeels waargebeurd verhaal is met een sterke historische waarde.

Achteraan in het boek zitten foto’s van de echte Anton en Despina, de grootouders van de auteur en van haar moeder die in het echte leven niet Natalia maar Alexandra heet. Alexandra werd als jong meisje effectief op straat achtergelaten. In de zak van haar jurkje zat enkel een klein stukje papier met twee regeltjes erop die bevestigen dat de ouders handelden uit pure noodzaak en hoopten dat hun dochter goed terecht zou komen. Maar Alexandra heeft haar biologische ouders na de oorlog echter nooit teruggevonden.