Welkom bij de club – Thomas van der Meer (Marloes)

Taboedoorbrekend

‘Er was geen werkelijkheid die ons scheidde: mijn vader en moeder hadden hun eigen herinneringen aan dezelfde werkelijkheid.’ In de roman van Thomas van der Meer speelt transgender Thomas de hoofdrol. Al in zijn jeugdjaren wist hij – toen nog een zij – dat hij in het verkeerde lichaam geboren was. Hij moest een jongen worden. Welkom bij de club beschrijft in het kort het verhaal van Thomas’ jeugd en zijn beslissing, en zoomt vervolgens vooral in op de periode tijdens en na de transitie.

De vrouwelijke Thomas wil haar hele leven al een man zijn, maar in haar jeugd krijgt ze geen enkele kans. Het ‘hoort’ niet en ze blijft de gevoelens onderdrukken. Wanneer ze uit huis gaat, gaat ze zelfs daten met een man, maar niets helpt haar echt. Ze wil Thomas worden; een man. Ze bespreekt het met haar ouders en start de periode van transitie. Vanaf dat moment voelt zij zich steeds meer thuis in haar eigen lichaam, maar krijgt ze te maken met de ‘grote boze buitenwereld’. Talloze voorvallen helpen Thomas eraan herinneren dat het leven nooit helemaal normaal zal worden.

Van der Meer is niet de eerste auteur die schrijft over het transgender-zijn. In de YA-wereld ging onder andere Lisa Williamson hem voor met Wie is nou normaal? Toch is deze roman net even anders. Aantrekkelijk binnen de roman van Van der Meer is de focus op de externe gebeurtenissen tijdens en na de periode van transitie. Van der Meer schenkt betrekkelijk weinig aandacht aan de overgang van vrouw naar man zelf. Slechts een paar pagina’s gaan over de operaties en het nemen van medicijnen. Het overgrote merendeel gaat over alles wat erbij komt kijken en de manier waarop de buitenwereld kijkt naar transgenders.

En daar maakt Van der Meer een behoorlijk punt. Welkom bij de club staat vol met beschamende voorvallen en ‘kleine problemen’ die je als transgender tegen kunt komen, zoals het tonen van je identiteitskaart bij de NS, het aanleveren van je gegevens bij de bloedprikafdeling of het moeten omgaan met een ietwat ongenuanceerde leidinggevende op je werk. Van der Meer richt zich daarbij duidelijk op de iets minder algemeen bekende ‘problemen’ zoals de keuze voor de wc, waardoor hij zijn roman zeker interessant maakt.

Bovendien is het verhaal van Thomas in eerste instantie vrij luchtig opgetekend, waardoor de ware donderwolk boven een boek met dit thema snel verdwijnt. Als lezer ga je hierdoor vrijwel direct op in het leven van Thomas. Je gaat van de hoofdpersoon houden, en je staat nauwelijks stil bij het drama dat hij te verduren krijgt. Dit verandert een beetje naarmate het verhaal vordert. Van der Meer richt zijn pijlen op het juiste moment op de zwarte kant van het verhaal en zonder er een tranentrekker van te maken, wijst hij op de pijnlijke punten. Langzaam verschijnt het echte thema en komt de kritiek naar voren: kritiek op het hokjes-denken in de huidige maatschappij.

Helaas overtuigt het verhaal niet helemaal. De oorzaak lijkt zich te vinden in het vrij hoge verhaaltempo. Van der Meer wil in heel weinig woorden en weinig pagina’s veel vertellen en behandelt daarom veel grote gebeurtenissen op het werk van Thomas, de dates en het privéleven in een te hoog tempo. Op deze manier krijgen alle gebeurtenissen net té weinig aandacht om echt aan te komen bij de lezer. Het schaadt de roman in zekere zin: Welkom bij de club bevat niet het verhaal dat tot het volgende jaar bij zal blijven. Na de laatste pagina sla je het boek dicht, en open je een nieuw verhaal. Het verhaal mist net de invloedfactor die je nodig hebt om echt versteld te staan. Het laat zich het beste samenvatten als luchtige roman die je even stil laat staan bij de hokjesdenkers in deze wereld. En dat is prima.