De Kindertrein – Viola Ardone

Amerigo, een jongen van zeven, woont in een arme buurt in Napels, Italië. Met zijn moeder woont hij in een klein huisje en samen proberen ze zo goed mogelijk de eindjes aan elkaar te knopen. Wanneer de Communistische Partij met een nieuw project op de proppen komt, is Amerigo een van de ‘gelukkigen’. Hij wordt samen met duizenden andere kinderen op een trein gezet naar het noorden van het land, waar ze terechtkomen in welgestelde gezinnen. Op deze manier krijgen de kansarme kinderen uit het zuiden de kans om uit de ellende van het leven na de oorlog te geraken. Amerigo is bang en onzeker over het lot dat hem te wachten staat. Tegen al zijn verwachtingen in komt hij terecht bij heel lieve mensen die hem behandelen als hun eigen zoon. Zal hij zijn moeder ooit nog terugzien?

De kindertrein van Viola Ardone is een echte bestseller in Italië en ondertussen in meerdere talen vertaald. En terecht, zo blijkt, want het is een fantastisch en prachtig boek over het leven na de oorlog door de ogen van een bijzondere jongen van zeven.

De zware thematiek van het boek die het heropbouwen van een leven na de oorlog omvat, is voelbaar vanaf de eerste pagina’s. De armoede in de buurt waar Amerigo opgroeit, is in alles duidelijk, maar wordt heel mooi en op een subtiele manier weergegeven door de auteur. Amerigo helpt namelijk zijn moeder een handje om extra geld in het laatje te krijgen, de beperkte maaltijden, het delen van één bed met z’n tweetjes… Alle kleine details samen vormen een volledig decor zonder daarbij de nadruk te veel te leggen op het armoedige bestaan. Daarnaast zorgt het bijzondere perspectief van het verhaal voor een andere toon. De kinderlijke onschuld die van Amerigo uitgaat maakt het minder zwaar, maar vele malen boeiender omdat hij als kind van zeven op een andere manier naar mensen en gebeurtenissen durft kijken.

Ook de tijdsgeest is erg voelbaar. Wanneer de kinderen op de trein worden gezet, voel je de onzekerheid bij zowel de kinderen als de ouders. De spanning en vragen over hoe het leven daar in het noorden zal zijn en of de kinderen het wel echt zo goed gaan krijgen als hen is beloofd, maken het afscheid dubbel. Toch leef je mee met de kleine Amerigo en zijn onuitputtelijke optimisme, die hem kenmerkt doorheen het hele verhaal. De vriendschap met zijn beste vriend, de angst om zijn moeder nooit meer terug te zien… Alle kleine trekjes die van hem zo’n mooi mens en hoofdpersonage maken zijn aanwezig en zorgen ervoor dat elke lezer hem in zijn hart sluit. Ook de familie waarin hij terechtkomt en wat dat met de kleine jongen doet, laat zien hoe veerkrachtig en loyaal kinderen zijn.

In het laatste deel van het verhaal is Amerigo ouder, volwassen en blikt hij terug op de jaren. De periode van armoede met zijn moeder, zijn leven in het noorden, het afscheid… Alles komt aan bod en vooral het thema afscheid krijgt een belangrijk plekje. Hoewel dit deel een beetje verder van de lezer afstaat, raakt het je als lezer om te lezen hoe het Amerigo ondertussen vergaat. Het is jammer dat je in dit deel minder connectie hebt met het hoofdpersonage, waardoor het laatste deel iets minder sterk staat als afzonderlijk deel. Maar het doet niets af aan het krachtige geheel.

De kindertrein is sterk in al zijn kleinheid: de subtiele vertelstijl van Ardone, de kleine Amerigo die je meteen in je hart sluit en het noodlot dat zijn mooiste en lelijkste kanten laat zien, zijn elementen die van dit verhaal een prachtig geheel maken dat zijn lezer zal raken tot in het diepst van zijn hart.

De kindertrein / Viola Ardone / Xander / 2020 / 286 blz. / ISBN 9789401612081