De voorproefster van Hitler -Rosella Postorino (Marloes)

Hoe je iets té dicht bij het vuur kwam

Menig mens zal zich de oorlog kunnen voorstellen vanuit verhalen en romans. De oorlog vanuit een kind van een SS’er, de oorlog vanuit een joods gezinslid, de oorlog vanuit een toekomstige weduwe of de oorlog vanuit een heldhaftige soldaat. Rosella Postorino schept met De voorproefster van Hitler een nieuwe blik op de Tweede Wereldoorlog. Zij beschrijft dezelfde oorlog vanuit een jonge vrouw; vanuit de voorproefster van Hitler.

Rosa is halverwege de twintig wanneer ze bij haar schoonouders uit huis gehaald wordt. Haar man, Gregor, vecht dan al een langere periode mee in de Tweede Wereldoorlog. Rosa krijgt vanaf dat moment ook een taak. Zij moet, samen met een aantal andere meisjes, het eten dat Hitler zal krijgen voorproeven. Dit om te voorkomen dat Hitler vergiftigd wordt.
Dag in dag uit proeven de dames, onder toezicht van soldaten, gerechten die gemaakt zijn door Krümel. De kok heeft het beste voor met zijn ‘baas’, Hitler, maar hij heeft niet altijd invloed op de producten die hij krijgt. Al snel laat Krümel Rosa een tijdje meewerken in de keuken. Als dank geeft hij haar – en haar schoonfamilie – extra te eten. Het gevaarlijke werk van Rosa krijgt zo een extra functie: de kans haar familie te laten overleven.
Dat beeld verandert wanneer ze weer teruggezet wordt naar haar plaats als voorproefster. Haar man blijft steeds langer weg en de terugkomst van hem wordt meer onzeker. Tegelijkertijd is er een SS’er die zich opdringt aan Rosa: Ziegler. Kan zij zijn macht tegengaan en haar belofte richting Gregor houden?

In de start lijkt De voorproefster van Hitler een interessant en aantrekkelijk verhaal te bevatten. Postorino springt heen en weer tussen heden en verleden en informeert zo de lezer over de afgelopen jaren van Rosa en haar man. Tegelijkertijd laat ze de ernst van de huidige situatie zien en creëert ze begrip voor de min of meer onmogelijke situatie waarin Rosa verkeert.
Goed gevonden daarbinnen is de constructie waarbij verschillende jonge vrouwen vele uren samen gruwelijke situaties moeten doorstaan. Voor de lezer is het voelbaar hoe angstig de meiden zijn op het moment dat hun buiken gevuld zijn met eten. Daarnaast zijn zij ‘gewone’ vrouwen en is de jaloezie, of de emotie bij vlagen overweldigend. De verdeeldheid onder de dames, als het gaat om de mening over Hitler, is ook bewonderenswaardig. Het maakt het verhaal gevarieerder en daardoor sterker.

Helaas verdwijnen deze positieve punten, naarmate het verhaal vordert, op enig moment naar de achtergrond. Hier en daar begint de plot te kabbelen. Je krijgt als lezer het gevoel in een meer van ‘meer hetzelfde’ te zijn beland: proeverijen, verlangens naar liefde en uren vol wachten. Op het moment dat Ziegler zich opdringt bij Rosa vervalt De voorproefster van Hitler te veel in de categorie ‘oorlogsliefdes’. Als lezer zie je van verre aankomen hoe het gaat aflopen en alle spanning ebt langzaam weg. Hoewel Postorino middels een steeds intiemer, en harder wordend verhaal naar een climax probeert te werken, leggen de liefdesperikelen een sluier over de rest.
Bovendien blijven ook de beweegredenen van bepaalde personages mijns inziens te veel op de achtergrond. Juist die onderdelen zouden het verhaal interessant en uniek maken. Ze worden nu overschaduwd door gebeurtenissen en macht.

Tegen het einde werkt Postorino naar een naar mijn idee toch wel verwachte climax toe. De voorproefster van Hitler wordt daarmee een roman die zoveel meer had kunnen zijn. Postorino brengt zeker een nieuwe stem aan in de strijd rondom de Tweede Wereldoorlog, maar kopt diverse kansen niet in.