Het Pilgrim Fathers Complot – Jeroen Windmeijer (Marloes)

Het laatste levende boek

Soms is een samenwerking tussen twee schrijvers uiterst vruchtbaar. Zo is ook het geval bij Het pilgrim fathers complot. Piet van Vliet en Jeroen Windmeijer vonden een verborgen manuscript over de Pilgrim Fathers in Leiden. Het tot dan toe geheime manuscript deed een boekje open over de geschiedenis van de groep. Het bevatte voldoende informatie voor Windmeijer om een thriller van formaat te schrijven. Het lijvige boek bevat als kern delen uit het manuscript, maar is tevens verworden tot een angstaanjagende thriller.

Het boek opent met een fragment over Peter en Fay. De leraar en zijn vriendin zijn op een bijeenkomst van een geloofsgroep wanneer ze afscheid willen nemen van de leider: Coen Zoutman. Ze vinden het hoofd van de vrijmetselaarsvereniging echter dood, in een tempel. Zijn handen zijn doorboord, zijn hoofd is ingeslagen en zijn hart is eveneens doorboord. Fay en Peter worden meegenomen naar het bureau voor een verhoor.
Fay en Peter lijken hun onschuld te kunnen bewijzen en komen op vrije voeten. De moord op Coen laat Peter echter niet los. Hij, onder andere werkende in het huis van de Pilgrim Fathers, wordt op een gegeven moment geïnformeerd door Piet: er is een manuscript van de Pilgrim Fathers gevonden. Peter leest de fragmenten en duikt in de geschiedenis. Meer en meer raakt hij betrokken bij de zaak, tot het moment dat hij écht niet meer terug kan. Helaas blijkt de situatie dan gevaarlijker dan vooraf gedacht.

In eerste instantie lijkt de thriller van Windmeijer in alles op een ‘gewone’ thriller. De vergelijking met Dan Browns boeken valt op door de manier waarop gemoord wordt, de manier waarop symboliek een rol speelt en de té expliciete verwijzing naar Robert Langdon. De opvoering van de rechercheurs, alsmede de manier waarop ze te werk gaan, brengt weinig vernieuwends. Wel is de sfeerbeschrijving rondom de vrijmetselaars sterk. Als lezer heb je vrijwel direct het gevoel in een soort sekte beland te zijn, zonder dat je daar ook direct negatieve gevoelens bij hebt.

Het verhaal verbetert wanneer Windmeijer meerdere tijdlijnen toe gaat voegen. Het verhaal van Peter en de rechercheurs wordt met enige regelmaat onderbroken met een soort dagboekfragmenten. Het blijkt, zo ontdekt de lezer later, te gaan om fragmenten uit het door Windmeijer en Van Vliet gevonden manuscript. Als lezer heb je zo vrijwel direct een informatievoorsprong, zonder dat je dit al weet. Pas wanneer de hoofdpersonages in het verhaal het manuscript vinden, valt het kwartje en ontdek je de rijkdom aan kennis die jíj al wel had en de heren in kwestie nog niet.

Bovendien heeft Windmeijer de manier van spanning opbouwen goed gesnapt. Met enige regelmaat voeg hij een klein, dan wel groot, nieuwe mysterie toe aan het verhaal en net op het moment dat je als lezer verveeld dreigt te raken, schrikt hij je op met een nieuwe moord. Af en toe slaat hij de plank mis, door té expliciet spanning op te roepen (‘Stefans woorden over het ‘onze tegenstanders het zwijgen opleggen’ en ‘iemand monddood maken’ bleven nazeuren in zijn hoofd, als een opkomende kiespijn.’), maar het overgrote deel van het verhaal is in balans op dit gebied.
Wel ademt Het pilgrim fathers complot in bijna alles geschiedenis. Vanaf de eerste bladzijde laat Windmeijer zien te begrijpen wat er in het verleden gebeurde. De kennis omtrent de pilgrim fathers is fenomenaal, evenals de bespreking van de symbolen. Windmeijer schenkt veel aandacht aan het beschrijven van Bijbelse elementen en eventuele verbanden met het leven of de pilgrim fathers. Als lezer voel je je, naarmate het verhaal vordert, meer capabel en ontdek je hierdoor zelf kleine verbanden of juist hiaten tussen de verhalen.

Tegen het einde van de thriller wordt de zoektocht binnen de symboliek steeds sterker. Windmeijer floreert op dit gebied en creëert een ijzersterk verhaal. Op thrillergebied laat hij hier en daar wel wat steekjes liggen. Het tempo in de slotpassages wordt dusdanig opgevoerd dat het verhaal inboet aan geloofwaardigheid. Echter, dit doet het verhaal niet heel veel pijn. Het manuscript van de pilgrim fathers, en de mogelijke invulling van de gaten, wekt op zichzelf voldoende interesse.