De geluksvogel – Richard Russo (Marloes)

Wat als je geluk verdwaalt?

Lange tijd na ik onder andere Allemans gek of Brug der zuchten las, verschijnt De geluksvogel, de nieuwe roman van Richard Russo. De bijna vijfhonderd pagina’s tellende roman beslaat het verhaal van Hank Devereaux, de man met de midlifecrisis. Na slechts tien pagina’s raak je volledig terug in de schrijfwereld van Russo: humoristisch, direct en bij vlagen zeer scenisch.

Je maakt kennis met Hank wanneer hij aan zijn vrouw Lily moet vertellen wat er gebeurd is. Hij staat met een beschadigde neus voor haar. Tot ver in zijn leven gaat bijna alles hem voor de wind, behalve misschien zijn tegenvallende succes als schrijver. Echter, dat punt is voorbij: de ellende zoekt hem. Hij leidt een vakgroep aan de faculteit Engels, is mislukt als schrijver, doceert in literatuur schrijven en krijgt te maken met een vacature en een eventueel ontslag. Hij en zijn vrouw leven een ogenschijnlijk normaal leven, maar door toespelingen van vriend Teddy begint Hank te twijfelen: is Lily hem wel trouw? Ook dochter Julia doet een duit in het zakje ellende. Zij heeft met haar vriend grond voor een huis gekocht, maar nu het huis bijna staat, heeft het stel geen geld meer en lijkt de romantiek ver te zoeken. Zelfs de terugkeer van zijn vader lijkt nog op de stapel ellende te passen. Wanneer dan ook zijn lichaam hem nog in de steek laat, lijkt het drama compleet.

Net als eerdere romans van Russo wordt De geluksvogel gekenmerkt door een rijk verhaal vol kleine uitstapjes en bijzondere personages. Dit zorgt in eerste instantie voor een vertraagd leestempo, waarbij je zeker op je hoede moet zijn in een poging te voorkomen dat je het verhaal verliest. Hank is zeker niet de beroerdste als het gaat om uitweidingen naar zijn geschiedenis of zijn eerdere jaren met Lily en alle typeringen in de roman lijken uitersten van elkaar. Als lezer word je, zeker in het begin, overstelpt met allerlei informatie en nieuwe feiten; iets wat je bewust moet plaatsen in de daarvoor bestemde hokjes.

Wanneer het verhaal vervolgens – na een interessante start waarbij geweld toch wel een rol speelt – begint te lopen, kun je niet meer ontsnappen. Russo combineert humor met een directe verteltrant, waarbij vooral de gedachten en daden van Hank een grote rol spelen. Het absurdistische karakter van diverse gebeurtenissen, zoals Hanks dreigement met een gans, geeft het verhaal de draai mee die het zou moeten hebben. Als lezer ervaar je de ellende die Hank overkomt en zie je hoe ver-schrik-ke-lijk dit voor hem zou moeten zijn. Dit gevoel wordt versterkt door Russo’s keuze voor het ik-perspectief. De onbetrouwbaarheid ervan floreert hier uitzonderlijk goed. Tegelijkertijd bekijk je het allemaal met een lach: alle problemen zijn relatief en zijn leven loopt eigenlijk nog best wel goed.

Wellicht raakt Russo met dat gegeven de gevoelige snaar in de maatschappij. Juist door een ogenschijnlijk succesvolle academicus op de voorgrond te zetten, creëert hij van het thema midlifecrisis een soort over-the-top-topic. Als lezer kun je de problemen van Hank bijna niet serieus nemen, en lach je hem op diverse plaatsen zelfs uit, terwijl je weet dat een midlifecrisis in deze wereld een uitwerking als deze kan hebben. De typering van Hank, evenals die van Teddy of Lily, is sterk uitgevoerd en dient exact waar het voor gemaakt lijkt te zijn: een loopje nemen met levensproblemen.

De geluksvogel is zo’n roman die je, na het lezen, nog even door je hoofd laat gaan. Hoewel Hank zijn uiterste best doet zijn verhaal af te ronden, blijven sommige lijntjes losjes liggen. Juist díe lijntjes maken dat je nog even door kunt fantaseren. Wellicht in een wat betrouwbaarder perspectief, maar zeker niet met meer humor.