Lanny – Max Porter (Marloes)

Porter op zijn best!

 Na Verdriet is een ding met veren stelt Max Porter het geduld van de lezer op de proef. Uiteindelijk wordt het wachten beloond: met Lanny zet Porter opnieuw een ijzersterke roman neer. Deze keer krijgt niet een abstract iets als verdriet een stem, maar een personage uit een verzonnen volksverhaal: Dode Papa Scheurwortel.

Wie niet bekend is met de schrijfstijl van Porter zal ook nu even moeten wennen. In eerste instantie komt Dode Papa Scheurwortel aan het woord. Hij ontwaakt nabij het dorp naast Londen en bekijkt zijn dorp. Hij beluistert de woorden van de dorpelingen en heeft één favoriet: Lanny. Zwervend over het kerkhof en door het dorp, luisterend naar alle alledaagse gesprekken, gaat hij op zoek naar zijn favoriete mensenjong.

Lanny is een bijzondere jongen. Hij groeit op bij zijn ouders en krijgt tekenles van de oude kunstenaar Pete. Het liefst is hij in de natuur. Hoewel hij ogenschijnlijk normaal lijkt, is dat niet helemaal het geval. Met zijn vragen en gedragingen tekent hij regelmatig vraagtekens op de gezichten van onder andere zijn ouders: ‘Wat is geduldiger volgens jou, een idee of hoop?’ De paniek ontstaat wanneer Lanny plotseling verdwijnt.

Lanny is prachtig vormgegeven. Vooral de passages, soms vol beeldspraak (‘Dode Papa Scheurwortel kauwt op de dorpsgeluiden en wacht op zijn favoriete smaak, maar die heeft hij nog niet te pakken, en dan hoort hij het, helder en klaar, het heerlijke geluid van zijn favoriet.’) vanuit Dode Papa Scheurwortel steken met kop en schouders boven de rest uit. Porter onderbreekt de gedachtegangen van Dode Papa Scheurwortel met flarden uit gesprekken die het wezen opneemt. Deze flarden staan kriskras over het blad, het alledaagse en ongestructureerde ervan symboliserend. Het bemoeilijkt het begrijpen van de gedachten van Dode Papa Scheurwortel zelf en dat lijkt precies het doel van het verhaal.
Maar ook de andere stukken verhaal in Lanny mogen er wezen. Zo wisselt Porter tussen het perspectief van vader, moeder en Pete en geeft hij dit vorm middels gedichten, verhalende verslagen en korte gesprekken. Bijzonder daarbij is dat Lanny zelf geen stem krijgt. Alles lijkt óver hem te gaan, in plaats van óm hem. Nergens vraagt iemand wat Lanny er zelf van vindt, hoe hij er zelf over denkt.
Wanneer Lanny verdwijnt, verandert ook de vorm van het verhaal. Vader, moeder en Pete worden in één vorm gegoten en vertellen allemaal hun eigen verhaal op hetzelfde moment. Dat betekent opletten geblazen: je krijgt geen lopend verhaal voorgeschoteld, maar moet zelf open plekken invullen.

Een anders sterk punt is de vormgeving van de personages. Dode Papa Scheurwortel intrigeert vanwege zijn mysterieuze vormgeving en zijn toch wel enge gedachtegangen. Lanny is bijzonder vanwege zijn ‘abnormale’ gedragingen. Pete, vader en moeder boeien op hun beurt door de manier waarop ze omgaan met alles wat hun leven hun brengt. Porter zet ze ongemarkeerd scherp tegenover elkaar en creëert op die manier een rijk beeld.

Dit alles, in combinatie met een ijzersterk verhaal vol fantasie en drama, maakt Lanny tot een literair pareltje. De plot bevat niet alleen veel fantasie – getuige alleen al het feit dat een volksverhaalpersonage tot leven komt – het zet ook aan tot denken: ‘Wat als we zouden zeggen wat we echt meenden? Wat als een mens zou zeggen wat hij echt meende?’ Humor zit in kleine fantasierijke dingen, ‘Dode Papa Scheurwortel, plaatselijk historicus, vierenzeventigste generatie culturele-compostzifter, geeft een knaloranje dop van een Fantafles een rondleiding door het dorp.’, en ook belangrijke thema’s zoals de zorgen van een moeder of een vader komen aan bod.

Lanny is op alle gebieden rijk. Een prachtboek over fantasie, vriendschap en liefde dat zeker niet gemist kan worden in je steeds voller wordende boekenkast.