Een graf in de wolken – Willem van Zadelhoff (Valérie)

Leonard, Dora en Daniël zijn prille twintigers als de Tweede Wereldoorlog langzaam steeds dieper doordringt in Nederland en in hun levens. Meneer Katz (de vader van Dora) onderhield als wijnhandelaar een goed contact met een joodse wijnbouwer uit Duitsland. Als Daniël en zijn familie Duitsland moeten ontvluchten, verleent de familie Katz hen onderdak op de bovenverdieping van hun villa in Arnhem. Via Dora leert Leonard Daniël kennen. Leonard is verloofd met Dora, maar als Daniël toenadering zoekt, is hij voor het eerst echt verliefd. De liefde van de twee jonge mannen is een groot taboe dat er uiteindelijk toe leidt dat Dora de verloving verbreekt. Ondertussen stijgt de onrust in Europa en voelt de familie Katz zich steeds minder veilig. Ze vragen aan de familie van Daniël om een ander onderkomen te zoeken. Het gezin verhuist, maar een week later al worden ze voor de ogen van Leonard gedeporteerd. Leonards wereld stort als een kaartenhuisje in elkaar. Dora die het nog moeilijk heeft na de breuk met Leonard, vindt een nieuwe geliefde, maar door de zware bombardementen worden de families van Daniël en Dora gedwongen om een veiliger onderkomen te zoeken. Na de bevrijding hebben ze er allen moeite mee om de draad terug op te pakken.

Een graf in de wolken is het vierde deel in de reeks over de familie Katz, bestaande uit: Een stoel, Holle haven, en Ga niet weg. De delen zijn los van elkaar te lezen, maar ze bevatten wel her en der verwijzingen naar de vorige delen. Een graf in de wolken heeft me niet van mijn sokken geblazen. De link tussen de titel en het eigenlijke verhaal is ronduit vaag.

Het verhaal op zich is oké, maar ik vond het persoonlijk te oppervlakkig. Ik werd er niet echt in meegezogen. Er wordt ook geen antwoord gegeven op enkele belangrijke vragen die mee de rode draad vormen doorheen dit boek. Dat hoeft niet altijd, soms is het fijn om zelf te speculeren over de antwoorden, maar in dit geval vond ik het eerder een gemiste kans. Maar misschien komen deze antwoorden er in de toekomst nog in een mogelijk vervolg. De auteur maakte alleszins wel enkele suggesties in die richting.

De geheime relatie tussen Leonard en Daniël spreekt tot de verbeelding want homoseksualiteit was in die tijd vrijwel onbespreekbaar en er stonden strenge straffen op. Het thema komt veel minder frequent aan bod in boeken over de Tweede Wereldoorlog, wat echter niet wil zeggen dat het niet aanwezig was. Willem van Zadelhoff heeft hier handig op ingespeeld. Verder zijn het de gedetailleerde beschrijvingen van de stad Arnhem die meteen al doen vermoeden dat de auteur er zelf geboren en getogen is. Fragmenten uit het verhaal zijn onder andere gebaseerd op herinneringen van van Zadelhoffs vader en familie die tijdens de oorlog ook echt onderdak hadden kunnen bemachtigen bij een familie in Elspeet met een ‘bakhuisje’ (= een bijgebouw van een boerderij of landhuis waarin men vroeger brood en koek bakte).