Zonder liefde – Stefan Brijs (Marloes)

Stiekem verliefd, of toch…

‘Laat je niet gek maken door haar.’ Liefde is misschien wel een van de belangrijkste dingen in het leven. Je leven kunnen delen, iemand dusdanig vertrouwen dat je alles aan hem of haar durft te vertellen en iemand missen nog voor hij/zij echt weg is. Stefan Brijs beschrijft in Zonder liefde het leven van twee volwassenen die geconfronteerd worden met het leven met of juist zonder liefde. Zijn verhaal is klein, maar uiterst indringend en indrukwekkend.

Singles Paul en Ava ontmoeten elkaar bij een film. Beide komen uit een (jarenlange) relatie en zijn niet op zoek naar een ander. Ava heeft vijf jaar met iemand gedeeld en woont noodgedwongen weer bij haar moeder en Paul is bedrogen door zijn vrouw. Toch voelen ze zich tot elkaar aangetrokken. Ze zoeken contact en gaan met elkaar het gesprek aan.

Al snel wordt de band sterker. Ava en Paul zijn geen vage kennissen meer van elkaar, maar ze zijn ook geen geliefden van elkaar. Toch is de band krachtiger dan menigeen van zijn/haar relatie kan zeggen. Deze ontwikkeling zorgt voor nieuwe zorgen, gedachten en gevoelens van jaloezie. Hoe ver ga je met elkaar? Wat accepteer je van elkaar zonder dat je echt iets ‘van’ elkaar bent? Zowel Paul als Ava lijkt moeite te hebben met deze vraagstukken.

Het verhaal wordt achteraf verteld door Paul, in het ik-perspectief. Al snel blijkt dit een uiterst belangrijke en effectieve verhaalkeuze. Vanaf de eerste letter trekt Paul je als lezer naar zich toe en krijg je sympathie voor de man en zijn situatie. Alsof jij Paul bent, ga je om met Ava en ontdek je hoe de toch wel bijzondere verstandhouding ontstaat. De gevoelens van jaloezie, de zorgen en piekergedachten van de single worden al snel jouw gedachten, gevoelens en zorgen.

Tegelijkertijd is Paul niet helemaal bereikbaar. Tenenkrommend kijk je als lezer toe wanneer hij – net als Ava – de liefde zoekt bij een ander, terwijl je aan alles voelt dat deze twee bij elkaar zouden moeten zijn. Daarmee raakt Brijs een bijzondere snaar: is ‘geliefde van elkaar’ zijn het ‘hoogste’ wat je kunt bereiken of is er iets wat misschien nóg sterker en intiemer kan zijn? Dit vraagstuk zet je als lezer in een confronterende en tegelijkertijd onzekere positie.

Ook de compactheid en ‘kleinheid’ van Zonder liefde vallen op. Brijs verkiest het alledaagse toneel boven het wereldlijke vol allergrootste problemen. Zijn personages, zijn gebeurtenissen zijn daarmee voor eenieder herkenbaar en op zijn minst even indrukwekkend. Geen grote Weltschmerz, maar persoonlijk leed, dat misschien nog wel veel ingrijpender is, speelt de hoofdrol. Ook op die manier wordt de roman bijna intiem te noemen.

Na 222 bladzijden meeleven, meelijden, meehuilen of meelachen is het niet gedaan met het leven van Ava en Paul. Zonder liefde eindigt, zoals het slechts eindigen kan: met meer vragen dan antwoorden. En dit lijkt allesbehalve frustrerend. Slechts 222 bladzijden mag je als lezer kijken in het leven van Ava en Paul. Het smaakt naar meer.