De geliefden van Allerheiligen – Juan Gabriel Vasquez (Marloes)

Verraad, affaires, moord en wraak in zeven kansen

 In zeven bijzondere verhalen duwt Juan Gabriel Vásquez opnieuw een stempel op de literaire wereld. Na het prachtige Het geluid van vallende dingen en de bijzondere De vorm van ruïnes komt de auteur met een nieuwe kant: De geliefden van Allerheiligen is een verhalenbundel. Dit in vergelijking tot de twee eerder genoemde titels betrekkelijk dunne boek geeft evenveel stof tot nadenken dan eerder werk. De geliefden van Allerheiligen is in elke letter bijzonder.

In zeven verhalen bespreekt Vásquez allerlei aspecten van verraad, affaires, moord en wraak. Waar het eerste verhaal, Schuilplaatsen, gaat over een Colombiaanse schrijver die in België verblijft wanneer een jong kind de dood vindt en het gezin waar hij bij woont uit elkaar gaat, heeft het stel in De geliefden van Allerheiligen problemen. In weer een ander verhaal is en man, Xavier, hopeloos aan de drank verslaafd, waarna hij uiteindelijk zelfmoord pleegt. Georges en Xaviers zoon Jean zijn erbij en dealen met het feit dat vragen onbeantwoord blijven. Charlotte, de vrouw van Georges, kan antwoorden verzorgen, maar zwijgt in alle talen.

Hoewel elk verhaal zijn eigen verloop heeft en op het eerste gezicht in niets lijkt op het andere, blijkt het tegendeel waar. Vásquez excelleert in het beschrijven van een bedrukkende sfeer, in alle verhalen: ‘Gilbert sloef drie keer snel achter elkaar en de doffe klank van brekend gebeente klonk helder door de lucht.’ Of het nu gaat om een relatie die op knappen staat, of een man die zichzelf met een jachtgeweer door het hoofd heeft geschoten: elke keer heb je als lezer het gevoel dat je aan de zijlijn staat en gedwongen wordt te kijken.

Daarbij heeft ook elk verhaal een mate van mysterie dat aantrekkelijk werkt. Zo schept Vásquez in De terugkeer een wereld waarin een vrouw een oud landhuis bezit, haar toekomstige schoonbroer vermoord, jaren in de gevangenis komt en daarna weer vrij dreigt te komen. Het verhaal krijgt, net als in andere vertellingen, soms een wat thrillerachtige enscenering, iets wat de roman zeker ten goede komt.

Ook de wisselende perspectiefkeuze valt in de smaak. Waar sommige verhalen, zoals Schuilplaatsen of Ik Café de la République, vanuit het ik-perspectief vormgegeven worden en de lezer daarmee dicht bij zich trekken, zijn andere verhalen vanuit een verteller die buiten het verhaal staat en soms zelfs commentaar geeft: ‘Ik vermoed dat, paradoxaal genoeg, juist het voorbeeldige gedrag van gedetineerde Michaud ervoor zorgde dat de gevangenisleiding in Charleroi geen oog voor haar had.’ Voor elk verhaal is een passende keuze en Vásquez lijkt telkens de juiste keuze gemaakt te hebben; iets wat veel waard blijkt.

Bovendien zet elk verhaal je op zijn eigen manier aan het denken. Sterke waarheden als ‘Als we wachten op een persoon, horen we zijn voetstappen voordat hij bij de deur is, wachten we op een brief, dan staan we eerst nog even met de envelop in de hand voordat we hem openen, maar een telefoontje verandert de wereld in de kortst mogelijke tijd: eerst is er niets, en ineens is het er. Zo snel gaat dat.’, openen nieuwe werelden en open eindes als verhaalstops zetten je aan tot nadenken. Juist door de personages het verkeerde pad te laten kiezen, of ze te confronteren met iemand anders die het verkeerde pas koos, creëert Vásquez voor de lezer een behoorlijk oncomfortabele wereld: je wilt er niet zijn, maar je bent min of meer gedwongen. Je voelt je af en toe een indringer in de wereld van de ander, terwijl je tegelijkertijd meespeelt in het verhaal, oordeelt en veroordeelt. De geliefden van Allerheiligen wordt daarmee een zeer sterke verhalenbundel dat de wereld in een net íets ander daglicht zet.