Wolkenjager – Marcel Vaarmeijer (Marloes)

Louise 3.0

 Wat gebeurt er wanneer Louise in haar jongere jaren niet het huidige pad zou volgen, maar bij soldaat Tom was gebleven? Juist; dan zou haar leven anders verlopen. Ze zou uitgebreid geconfronteerd worden met de oorlog, naar Amerika gaan en samen met Tom dochter Eden krijgen. Tenminste; als je Marcel Vaarmeijer mag geloven. Wolkenjager, een spin-off van Voor wie ik heb liefgehad en seriegenoot van Heelmeester, beslaat opnieuw een verhaal over Louise, maar wederom vanuit een andere blik: Eden staat aan het roer.

Eden groeit op met mama Lou en papa Tom. Het is 1969 wanneer de lezer inbreekt in haar leven. Vader Tom is overtuigd van de Russische invasie en bereidt zijn dochter middels militaire trainingen voor op wat komen gaat. Samen met beste vriend Arturo overnacht Eden onder leiding van haar vader in het wild en leert ze alle militaire technieken, tot vliegen aan toe. Middels verhalen uit haar moeders dagboek en vertellingen van mama Lou hoort ze hoe haar ouders in de oorlog overleefden en elkaar niet uit het oog verloren.
Nadat Eden in haar jeugd een aantal keren tot Miss van… gekozen wordt, gaat ze samen met Arturo bij de marine. Daar leert ze meer over het oorlogsleven en krijgt ze over een scala aan vliegtuigen de macht. Steeds vaker worden zij en geliefde Arturo ingezet bij missies. Het blijken levensvernietigende gebeurtenissen.

Wie Heelmeester en ook Voor wie ik heb liefgehad heeft gelezen, komt met Wolkenjager in een warm bad terecht. De licht sarcastische verteltrant van Vaarmeijer met daarbij de bijzonder scherpe wereldblik overheersen ook in dit verhaal, waarbij soms prachtige zinnen aan het licht komen: ‘We zijn altijd gelukkig, Sneeuwvlokje,’ zei ze, ‘maar we kunnen er niet altijd bij.’
Wederom is één van de pijlers waar de roman op steunt de toch wel ongebruikelijke relatie tussen ouders en kind. Net als eerdere delen is vooral de relatie tussen de partner van Louise en hun kind opmerkelijk en daarmee ook interessant te noemen. Conform eerdere delen haalt Vaarmeijer, een andere pijler waar deze serie op lijkt te steunen, een maatschappelijk probleem (in Heelmeester was dit de medische wereld) naar voren: het oorlogsgeweld in de breedste zin. Heel subtiel laat hij zien wat oorlog met je doet en welke na-effecten het veel later kan hebben.
Hoewel er inmiddels verschillende boeken over dit onderwerp zijn verschenen, is Vaarmeijer opnieuw uniek: zijn perspectief is een vrouw. Dat biedt talloze kansen: manipulatie, ongelijkheid, misbruik, emotionele verschillen. Een vrouw is immers anders dan een man; hoe mannelijk ze zich ook kan gedragen. Interessant is dan ook hoe Vaarmeijer Eden de oorlog en haar rol daarin laat beleven: ze wordt kil, maar toch niet helemaal.

Wolkenjager steunt op diverse geschiedenisfeiten, als de inval bij Khadaffi, de vliegtuigen die de torens in Amerika naar beneden haalden en – natuurlijk – de oorlogen in het verleden. Op die manier krijgt Wolkenjager iets geloofwaardigs, ondanks de verzonnen familie. Dat maakt het mogelijk je te richten op de maatschappijkritiek die impliciet geuit wordt door de personages. Vaarmeijer slaagt hierin grotendeels. Enige minpuntje lijkt te liggen in de eerder besproken Eden. Hoewel ze behoorlijk open is en veel lezers haar kunnen ‘lezen’, is het moeilijk echt bij haar te komen. Wellicht is het haar kille optreden, lange tijd, dat de onzichtbare muur die ze toch om zich heen lijkt te hebben, optrekt. Dit heeft één element tot gevolg: door de afstand voel je de gruwelen die ze ondergaat of aanricht nét niet alsof jij het onderging of uitvoerde. Een kleine oneffenheid in het verder aantrekkelijke en zeer scherpe verhaal. Vaarmeijer laat opnieuw zien dat zijn fantasie over zijn moeders leven kan leiden tot prachtige, wereldkritische dingen. Ook Wolkenjager is geslaagd.