Moord komt nooit ineens – Gust Verwerft

Een moord komt nooit ineens, dat is zo. De voortekens van een fatale afloop zijn er al lang, maar we willen ze meestal niet zien. Later, op het proces voor het Hof van Assisen, zien we ze wel en vragen ons af waarom de moorden niet vermeden werden. In Moord komt nooit ineens bespreekt Gust Verwerft enkele van die geruchtmakende assisenzaken. De lustmoord op Julie Van Espen in Merksem werd gepleegd door een man die herhaaldelijk gestraft werd voor brutaliteiten en verkrachtingen, en die in de gevangenis behoorde te zitten. De gewelddadige dood van Ilse Uyttersprot, de oud-urgemeester van Aalst, kwam evenmin onverwacht. De moord op landbouwingenieur Paul Boeye in Gierle kwam er na nare voorgevoelens van zijn familie over de reactie van een failliete boer die zijn hoeve wilde terugkopen van de nieuwe eigenaar. Hadden deze moorden voorkomen kunnen worden? Gust Verwerft maakte al deze spraakmakende processen vanaf de eerste rij mee. Hij neemt de lezer als bevoorrechte getuige mee in de rechtszaal en slaagt erin de menselijke emoties van zowel daders, nabestaanden als zichzelf heel navoelbaar weer te geven.

True crime is een genre dat steeds meer aan populariteit wint. Dankzij de talloze podcasts die op alle niveaus verslag doen van moordzaken of verdwijningszaken is iedereen speurder en ik moet toegeven dat het ook mij boeit om zaken van dichterbij te bekijken. Daarom trok Moord komt nooit ineens ook meteen mijn aandacht.

Verwerft heeft duidelijk kennis over ons rechtssysteem. Na een korte inleiding behandelt hij enkele bekende (en minder bekende) zaken die de afgelopen jaren uitgebreid in de actualiteit aan bod kwamen. Al die zaken hebben één ding gemeen: de voortekens van een fatale afloop waren zo duidelijk afwezig dat moord niet kon uitblijven. Toch zijn de daders in al deze zaken in de mogelijkheid om de moord te begaan. Hoe kan dit? Waar faalt ons systeem?

Verwerft schets bij elke zaak eerst een duidelijk beeld van wat er precies is gebeurd. Nadien gaat hij dieper in op het proces en de formaliteiten en vooral in die details durft hij zich af en toe te verliezen. Hij googelt uitgebreid met termen uit de rechtbank, wat soms de diepere boodschap en de inhoud van zijn relaas een beetje verloren doet gaan. Desondanks is dit boek ook goed te lezen zonder kennis van het vakjargon want de grote lijnen zijn prima te volgen.

Het enige dat ik een beetje miste na het lezen van dit boek was een antwoord op de vragen die hij zelf stelt in zijn introductie. Hadden deze moorden voorkomen kunnen worden? En zo ja, wat moeten we veranderen om dat voor elkaar te krijgen? Op die vragen formuleert Verwerft niet voldoende antwoorden, al is het wellicht ook niet zo eenvoudig om het rechtssysteem bij te sturen of om met concrete oplossingen te komen…

Moord komt nooit ineens biedt een interessante inkijk in onze rechtbanken en assisenzalen, waar duidelijk nog heel wat zaken voor verbetering vatbaar zijn. Een werk van lange adem, zo blijkt, maar dat er wel voor zorgt dat bepaalde (moord)zaken misschien voorkomen hadden kunnen worden.