De ontembare – Guillermo Arriaga (Marloes)

In één woord: krachtig

 “Sommige kinderen groeien op met onzichtbare vriendjes, ik groeide op met een onzichtbare broer.” Juan Guillermo heeft, als enige levende broer van een tweeling een leven dat start met rouw. Met zijn ouders en oudere broer groeit hij op in Mexico-stad. In De ontembare beschrijft Guillermo Arriaga het bijzondere en tevens rouwe leven van de jonge Mexicaan.

In De ontembare beschrijft Arriaga twee verhaallijnen. Enerzijds hebben we te maken met Guillermo. Guillermo start zijn verhaal met de vertelling dat zijn tweelingbroer, zijn oudere broer Carlos, zijn ouders, zijn oma en zijn dieren gestorven zijn. Als wees dwaalt hij rond in Mexico-stad. Terwijl hij zint op wraak op de moordenaars van zijn broer, haalt hij herinneringen op. Hij vertelt de lezer hoe zijn broer zich ontwikkelde tot een van de grootste drugsbaronnen van de stad, hoe zijn ouders een ongeluk kregen, hoe hij Chelo ontmoette en hoe zijn broer z’n werk moest bekopen met de dood. Het andere verhaal beslaat de reis van Amaruq. De jongeman reist een wolvenroedel achterna, waarbij hij een persoonlijke strijd aangaat met de leiders van de roedel, Nujuaqtutuq (de ontembare), en steeds een beetje dichter in de buurt van de dood komt.

De ontembare vergt het een en ander van de lezer. De lijvige roman bevat niet alleen twee bijzonder ingewikkelde verhalen, maar vormt ook een heus staaltje stilistische kunst. Arriage creëert op inventieve wijze spanning door zowel het verhaal van Amaruq als het van Guillermo op de juiste momenten te onderbreken. Door bovendien te wisselen tussen heden en verleden, waarbij de memoires elkaar in ogenschijnlijk willekeurige wijze opvolgen, en door geregeld vooruit te wijzen, vraagt hij alertheid van de lezer: “Op dat moment wisten wij van niets, maar het aftellen naar de dood van mijn broer was begonnen.”

Als een volleerd schrijver trekt Arriaga de lezer het verhaal in, om hem vervolgens te confronteren met de meest gruwelijke details. Met je rug tegen de muur sta je toe te kijken hoe Carlos de dood vindt en zie je hoe Amaruq zoekt naar dezelfde dood. Je kunt geen kant op, behalve de kant die Arriaga je opstuurt. Naast een sterk verhaal met gruwelijke elementen en een passende couleur locale, staat De ontembare vol met boodschappen en levenswijzen: “Laat wat je waard bent als mens niet afhangen van wat anderen waard zijn. Dat zij moordenaars zijn, betekent niet dat jij er een moet worden.” Dit combineert hij met passages vol feiten over onder andere drugs, mythen of filosofen – die te allen tijde aansluiten bij het verhaal.

De roman van Arriaga is duidelijk meer dan een boek met een goed verhaal. Een zeer bijzondere schrijfstijl, waarbij afwisselend gekozen wordt voor een verhalende, dichtende of soms verhaaldichtende stijl maakt duidelijk dat Arriaga speelt met verhaal en bladspiegel. De staccato-achtige passages, opgevolgd door stukken met lange zinnen vol beeldspraak die op hun beurt weer worden onderbroken door slechts losse woorden, maken De ontembare tot een waar literair genot.

Wie het aandurft ruim achthonderd bladzijden lang in de Mexicaanse onderwereld te kruipen en rouw en verlies met een gruwelrandje niet schuwt, zou dit boek van Arriaga niet mogen missen. Wat mij betreft is het dé parel van januari.