De Zusterklokken – Lars Mytting (Marloes)

Hoe een legende belangrijk bleef

 Lang geleden waren er eens twee zusters die vergroeid waren met elkaar; Halfrid en Gunhild Hekne. Ze maakten prachtige werken op het weefgetouw en toen ze het leven lieten, werden twee gigantische kerkklokken gemaakt: de Zusterklokken. In De zusterklokken spoelt Lars Mytting door naar het jaar 1880. Hij zoemt in op het leven van Astrid Hekne. En met verve; wie niet beter weet, waant zich ruim vierhonderd bladzijden lang in de Noorse wereld rond 1880.

Astrid Hekne woont in het dorp Butangen op het moment dat er belangrijke beslissingen genomen worden. Wanneer inwoonster Klara Mytting overlijdt door de kou in de kerk, besluit de dominee Kai dat de kerk moet verdwijnen. De kerk is te klein, te koud, ongezond en niet meer passend bij het dorp. Helaas stuit hij daarbij op verzet van het dorp: de kerk hoort er nou eenmaal. Het contact dat Kai en Astrid opbouwen is warm. Astrid leert Kai de gebruiken van het dorp, de waarde van de kerk en de Zusterklokken en samen kijken ze naar de manier om het dorp te verrijken.

Tegelijkertijd is ook het een en ander in Duitsland gaande. Ullrich wil een van zijn leerlingen, Gerhard, naar Noorwegen sturen, om daar een oude staafkerk te redden. Hem is ter ore gekomen dat de Noren hun authentieke kerken vernietigen en de kerk van Butangen zal gered moeten worden. Gerhard wordt erheen gestuurd om de kerk te kopen en nauwkeurig te tekenen, zodat de kerk later in Duitsland opnieuw gebouwd kan worden. Eenmaal in Butangen aangekomen komt Gerhard erachter dat de kerk meer is dan louter een gebouw. Ook hij raakt verstrikt in het dorp zelf.

De zusterklokken is om meerdere redenen uiterst interessant. Een eerste reden vindt zich in de manier waarop Mytting de couleur locale opgezet heeft. De zeer interessante Noorse geschiedenis vormt het uitgangspunt en Mytting slaagt met vlag en wimpel als het gaat om het verkrijgen van de juiste sfeer. Zeker in de eerste hoofdstukken gaat veel aandacht naar beschrijvingen van de omgeving en de gebruiken van de dorpelingen. Het verteltempo in het verhaal ligt uiterst laag en Mytting gaat gedegen en gedetailleerd te werk. Als lezer waan je je daardoor direct in de Noorse wereld rond 1880. Slechts het taalgebruik van de dorpelingen lijkt op het bijna hedendaagse taalgebruik. Voor de rest is alles aangepast aan het oude; bijzonder en zeer effectief.

Sterk daarbij zijn de goed uitgewerkte personages, voorop gegaan door Astrid en dominee Kai. Het is aandoenlijk te zien hoe Kai als vernieuwende dominee steeds meer hart gaat tonen voor zijn dorp en van dorpelinge Astrid leert hoe hij moet laveren in Butangen. De strijd die hij moet leveren tussen het ‘vooruit willen’ en het ‘respecteren van de conservatieve bevolking’ is uiterst krachtig vormgegeven en wordt daardoor in elk opzicht geloofwaardig.
Astrid daarentegen is het nieuwsgierige meisje dat het liefst tegen elke grens schuurt. Ze is daarmee met enige regelmaat tegendraads, waardoor ze wellicht het interessantste meisje uit het verhaal wordt.
Als lezer ga je van beide personages houden, ondanks hun ‘afstand’ tot de mens van vandaag. Zowel Kai als Astrid heeft iets ‘echts’; iets waardoor hij of zij ook in de wereld van nu zou kunnen staan. Het is hun kwetsbaarheid die je uiteindelijk over de streep trekt: ze zijn écht.

Ten slotte is ook de plot van De zusterklokken uitermate sterk. Mytting creëert een verhaal dat ruim 400 bladzijden lang geen moment verveelt. Met een proloog die de legende beschrijft opent Mytting een wereld die voor menig lezer vreemd zal zijn. De terugkeer naar het jaar 1880 schudt daarbij de lezer wakker: het ging toen anders dan nu. Gebruiken en gewoonten die nu uiterst ondenkbaar zijn waren toen gewoon en Mytting buit dat gegeven perfect uit. Door het verhaal van de Zusterklokken te verweven in het verhaal van Astrid Hekne, de dominee en de Duitse Gerhard, combineert hij het onbekende met het bekende. Gevoelens als liefde, angst en jaloezie zijn van alledag. Echter, de manier waarop Mytting ze via een buitenstaander als verteller aan de man brengt geeft ons de kans te reflecteren alsof het niet om onszelf gaat.

De zusterklokken is lief, hard, verrassend en aandoenlijk op hetzelfde moment. Mytting toont zich een groot schrijver en brengt met deze roman de geschiedenis tot leven. Hulde.